Vergadering gr van 7/07/2025.
Milieu
BIJKOMEND DAGORDEPUNT INGEVOLGE ART. 21 VAN HET DECREET OVER HET LOKAAL BESTUUR - JAN PEUMANS - ONDERZOEK NAAR DE AANWEZIGHEID VAN PFAS
Onderzoek naar de aanwezigheid van PFAS in de tuinen van inwoners van Riemst
Het Teflon-recyclerende bedrijf Shamrock Technologies verhandelde jarenlang illegaal tonnen PFAS-houdend afval met het moederbedrijf in de Verenigde Staten. Documenten tonen hoe de omgevingsinspectie het probleem jarenlang vruchteloos aankaartte.
Het bedrijf is gevestigd in de industriezone Tongeren-Oost en recycleert al meer dan 20 jaar Teflon.
op 15 februari 2024 werd het bedrijf door toenmalig minister Zuhal Demir onder verhoogd toezicht geplaatst. Eveneens werd een bodemonderzoek opgelegd op de site en de onmiddellijke omgeving.
De beslissing van de minister kwam er nadat de VITO zeer hoge concentraties van verschillende PFAS had vastgesteld in de uitlaatgassen van de fabriek.
Het onderzoek kwam er na herhaalde meldingen van een bezorgde buurtbewoner Jean-Pierre Vansimpsen die meermaals de alarmbel luidde over de mogelijke blootstelling van zowel de arbeiders als van de onmiddellijke omgeving aan de toxische PFAS die vrijkomen bij de recyclage vanTeflon.
OVAM verwacht de resultaten van het beschrijvende bodemonderzoek in september van dit jaar.
Dan moet duidelijk worden in welke mate de omgeving inclusief het grondwater- vervuilld raakte met PFAS na bijna een kwarteeuw recyclage-activiteiten.
Ik heb hierover volgende vragen:
-1.Hoe verklaart u als burgemeester dat er geen gevolg is gegeven door U aan de vraag van de heer Jean Pierre Vansimpsen die u tot op heden reeds 4 x heeft aangeschreven over het probleem van het orienterende bodemonderzoek dat door het bureau ERM werd uitgevoerd op verzoek van de overheid?
Ik wens afschrift van de mails die de heer Vansimpsen heeft gestuurd en het antwoord dat u heeft gegeven?
De laatste mail die de Heer Vansimpsen u stuurde dateerde van 14 juni 2025.
- 2.Heeft u het orienterende bodemonderzoek opgesteld door bureau ERM ontvangen?
Welke conclusies trekt u uit dit onderzoek?
- 3. Wat is de reden dat u dit onderzoek ontvangen heeft?
- 4.Wie heeft u dit bezorgd, wanneer en welk gevolg geeft u aan dit onderzoek?
- 5.Wat is de reden dat ERM 7 stalen heeft genomen op het grondgebied van de gemeente Riemst
- 6.VVSG stelt duidelijk dat in geval van PFAS vervuiling de inwoners van de betrokken regio moeten voorgelicht worden over de wijze waarop men met PFAS/PFOS vervuilende gronden moet omgaan.
- 7.Heeft u kennis genomen van he eindrapport VITO over PFAS emissiemetingen op de afzuiging gaswasser bij Shamrock Technologie?
- 8. In de Sint Maartenstraat werd een hoge concentratie PFOS aangetroffen. Gaat u de inwoners hierover inlichten? Wanneer zal dit gebeuren?
- 9. Gaat u zorgen voor een bodemonderzoek in de wijdere omgeving zodat de vervuiling duidelijk in kaart wordt gebracht?
Voorstel aan de gemeenteraad: de burgemeester geeft een uitgebreide toelichting bij het milieuprobleem veroorzaakt door het bedijf Shamrock Technologies en wat de consequenties zijn voor de inwoners van Riemst.
De burgemeester antwoordt:
Shamrock is een klasse 1 bedrijf gevestigd in Tongeren-Borgloon. Enkel het Departement Omgeving – Inspectie & Handhaving is bevoegd om te handhaven bij klasse 1 bedrijven.
Milieuinspectie werd ingelicht over de bezorgdheden van de heer Vansimpsen. Zie mail in bijlage. Op 19/05/2025 werd er ook telefonisch contact opgenomen met milieuinspectie. Milieuinspectie deelde ons mee dat er momenteel een beschrijvend bodemonderzoek lopende is en dat de resultaten in september gekend zijn.
Gezien het bedrijf op grondgebied Tongeren-Borgloon ligt, werd de heer Vansimpsen doorverwezen naar de toezichthouder milieuhandhaving van de stad Tongeren-Borgloon voor meer info.
1. Hoe verklaart u als burgemeester dat er geen gevolg is gegeven door U aan de vraag van de heer Jean Pierre Vansimpsen die u tot op heden reeds 4 x heeft aangeschreven over het probleem van het orienterende bodemonderzoek dat door het bureau ERM werd uitgevoerd op verzoek van de overheid?
Ik wens afschrift van de mails die de heer Vansimpsen heeft gestuurd en het antwoord dat u heeft gegeven?
De laatste mail die de Heer Vansimpsen u stuurde dateerde van 14 juni 2025.
De heer Vansimpsen heeft drie maal een mail gestuurd naar de gemeente. Op de eerste 2 mails heeft de heer Vansimpsen een antwoord ontvangen van de milieudienst. Deze mails vindt u in de bijlage.
De derde mail werd nog niet beantwoord daar we de resultaten van het beschrijvend bodemonderzoek eerst willen afwachten. Een beschrijvend bodemonderzoek kan pas aantonen of er al dan niet sprake is van een probleem. In het beschrijvend bodemonderzoek worden, indien er sprake is van een probleem, maatregelen opgelegd die het bedrijf zal moeten uitvoeren.
De mails die de gemeente ontving, werden ook verstuurd naar dhr. Peumans.
2. Heeft u het oriënterende bodemonderzoek opgesteld door bureau ERM ontvangen?
Welke conclusies trekt u uit dit onderzoek?
De milieudienst heeft van een officiële instantie geen oriënterend bodemonderzoek ontvangen dat werd opgesteld door bureau ERM. Wij gaan er vanuit dat de stad Tongeren-Borgloon en milieuinspectie dit hebben ontvangen gezien het bedrijf in Tongeren-Borgloon is gevestigd.
Het rapport van het oriënterend bodemonderzoek, opgesteld door bureau ERM, heeft ons onlangs bereikt per mail van de heer Vansimpsen. Er staat in het rapport van het oriënterend bodemonderzoek dat er een lokale spot met verhoogde PFAS-waarden is gevonden in de Sint-Maartensstraat ter hoogte van het op- en afrittencomplex van de E313. Maar tussen deze lokale spot en het bedrijf Shamrock zijn de concentraties een stuk lager. Uit het oriënterend bodemonderzoek kan niet aangetoond worden dat deze lokale spot veroorzaakt werd door Shamrock. PFAS zit in veel materialen en toepassingen.
Een oriënterend bodemonderzoek is richtinggevend en zegt in zekere zin niet veel over de aard en de grootte van vervuiling. Er is een beschrijvend bodemonderzoek nodig, dat lopende is, om meer te weten te komen over de grootte, de aard en de precieze locatie van de vervuiling. Het beschrijvend bodemonderzoek zal al dan niet maatregelen vooropstellen die er dienen uitgevoerd te worden door Shamrock.
In het besluit op pagina 50 van het oriënterend bodemonderzoek staat ook de duidelijke conclusie dat er op dit moment geen gebruiksadviezen, voorzorgs- en veiligheidsmaatregelen of gebruiksbeperkingen van toepassing zijn.
3. Wat is de reden dat u dit onderzoek ontvangen heeft?
De gemeente Riemst heeft het onderzoek niet ontvangen van een officiële instantie.
4. Wie heeft u dit bezorgd, wanneer en welk gevolg geeft u aan dit onderzoek?
De gemeente Riemst heeft het onderzoek ontvangen van de heer Vansimpsen, niet van een officiële instantie. Daar het een klasse 1 bedrijf betreft kan de gemeente Riemst in deze geen gevolg geven aan het onderzoek. Dit dient te gebeuren door het Departement Omgeving – Inspectie & Handhaving dat bevoegd is om te handhaven bij klasse 1 bedrijven.
5. Wat is de reden dat ERM 7 stalen heeft genomen op het grondgebied van de gemeente Riemst
De gemeente Riemst werd ook niet ingelicht door bureau ERM dat er stalen werden genomen op grondgebied Riemst. Mogelijk kadert dit in de opmaak van het beschrijvend bodemonderzoek, indien deze stalen recent genomen zijn?
6. VVSG stelt duidelijk dat in geval van PFAS vervuiling de inwoners van de betrokken regio moeten voorgelicht worden over de wijze waarop men met PFAS/PFOS vervuilende gronden moet omgaan.
Het beschrijvend bodemonderzoek is volgens milieuinspectie nog lopende. Een rapport met de resultaten wordt pas in september verwacht. Voorlopig is er dus nog geen weet van de grootte en aard van een vervuiling op grondgebied Riemst en zijn er voorlopig ook geen maatregelen vooropgesteld. De resultaten van het verdere onderzoek dienen hier afgewacht te worden.
Departement Zorg is van mening dat er geen risico is voor de bevolking en dat er geen verdere (no-regret)maatregelen nodig zijn.
7. Heeft u kennis genomen van he eindrapport VITO over PFAS emissiemetingen op de afzuiging gaswasser bij Shamrock Technologie?
Wij hebben het eindrapport van VITO over emissiemetingen op de afzuiging van de gaswasser bij Shamrock niet ontvangen. Wij gaan er vanuit dat de stad Tongeren-Borgloon en milieuinspectie dit hebben ontvangen gezien het bedrijf in Tongeren-Borgloon is gevestigd.
Bij navraag gedaan te hebben heeft het bedrijf in samenwerking met VITO in december 2022 en januari 2023 de PFAS-emissies gemeten. Uit de resultaten bleek dat er aanzienlijke hoeveelheden PFAS vrijgezet werden. De ovens werden kort na de laatste meting in januari 2023 uit gebruik genomen, nog voor de resultaten van de luchtemissiemetingen bekend waren. De ovens werden nadien ook volledig ontmanteld. Deze stap van het productieproces vindt niet meer plaats in België.
8. In de Sint Maartenstraat werd een hoge concentratie PFOS aangetroffen. Gaat u de inwoners hierover inlichten? Wanneer zal dit gebeuren?
Er staat in het rapport van het oriënterend bodemonderzoek dat er een lokale spot met verhoogde PFAS-waarden is gevonden in de Sint-Maartensstraat ter hoogte van het op- en afrittencomplex van de E313. Maar tussen deze lokale spot en het bedrijf Shamrock zijn de concentraties een stuk lager. Er kan dus niet aangetoond worden dat deze lokale spot veroorzaakt werd door Shamrock. PFAS zit in veel materialen en toepassingen.
Een oriënterend bodemonderzoek is richtinggevend en zegt in zekere zin nog niet veel. Er is een beschrijvend bodemonderzoek nodig, dat lopende is, om meer te weten te komen over de grootte, de aard en de precieze locatie van de vervuiling. Het beschrijvend bodemonderzoek zal al dan niet maatregelen vooropstellen die er dienen te gebeuren door Shamrock.
In het besluit op pagina 50 van het oriënterend bodemonderzoek staat ook de duidelijke conclusie dat er op dit moment geen gebruiksadviezen, voorzorgs- en veiligheidsmaatregelen of gebruiksbeperkingen van toepassing zijn.
9. Gaat u zorgen voor een bodemonderzoek in de wijdere omgeving zodat de vervuiling duidelijk in kaart wordt gebracht?
De gemeente Riemst gaat geen bodemonderzoeken laten uitvoeren in de wijdere omgeving. Daar het een klasse 1 bedrijf is, dient dit opgevolgd te worden door het Departement Omgeving – Inspectie & Handhaving. Als de resultaten van de onderzoeken gekend zijn, zal uit het beschrijvend bodemonderzoek blijken of er al dan niet maatregelen opgelegd worden.
Zolang de resultaten van het lopende onderzoek niet gekend zijn, hebben we geen zicht of en in welke mate er sprake is van een milieuprobleem op grondgebied Riemst en of dit consequenties heeft voor de inwoners van Riemst.
In opvolging van het oriënterend bodemonderzoek heeft OVAM het bedrijf aangemaand een beschrijvend bodemonderzoek te laten uitvoeren. Het beschrijvend bodemonderzoek wordt in september 2025 verwacht. In een beschrijvend bodemonderzoek wordt de precieze omvang van een verontreiniging (rond een bron, in casu Shamrock) in kaart gebracht en afgebakend. Dat beperkt zich dus niet tot het perceel van Shamrock. Het is de Saneringsplichtige (in casu Shamrock) die dit onderzoek door een deskundige moet laten uitvoeren (na aanmaning door OVAM).
Het is dus zinloos om daarnaast nog een bodemonderzoek uit te voeren op kosten van de gemeente.
Na dit uitgebreid antwoord vraagt het raadslid géén stemming.